رژیم آیورودا برای کاهش وزن

رژیم آیورودا برچه اساسی است؟

آیورودا، یکی از قدیمی ترین روش های سالم سازی بدن و سبک زندگی متعادل است که از هند ریشه گرفته و در سراسر جهان گسترش یافته است. طب آیورودا تنها به درمان نمی پردازد بلکه شیوه ای گسترده از تمرینات بدنی، تغذیه ای، تنفسی است که تمام زندگی انسان را در بر می گیرد. به عبارتی شیوه و اسلوب صحیحی برای بهتر کردن سبک زندگی است. 

•    فواید رژیم آیورودا

این طب به تمامی بخشهای جسم، ذهن و روح می پردازد و فرای یک رژیم غذایی صرف مانند رژیمهای متداول است. می توان گفت؛ با انجام دادن اصول و قواعد آن؛ علاوه بر داشتن بدنی سالم؛ بهتر زندگی می کنید، طول عمر بیشتری دارید، بهتر نفس می کشید و در مجموع بیشتر شاد هستید.  

-بهبود خلق و خو

با انجام تمرینات و تغذیه ای که آیورودا توصیه می کند، بدن در موقعیت مناسب خود قرار گرفته و در نتیجه دچار مشکلاتی نظیر گرسنگی، تشنگی، خستگی و یا فشارهای غیر متعارف بر بدن و ذهن خود نمی شود. در نتیجه با قرار گرفتن در وضعیت مطلوب، سیستم بدنی برای نشان دادن نیاز خود، دلیلی بر نشان دادن عصبانیت و فشار نمی بیند. چرا که با شناخت وضعیت و نیازهای بدنی و روحی خود از طریق آیورودا؛ مشکلی وجود ندارد که فرد را دچار تنش و اضطراب کند.

-بهبود گوارش

رژیم غذایی آیورودا، رژیمی است که بر مبنای سیستم بدنی هر فرد تعریف می شود. این رژیم بر روی تمام بخشهای بدن از جمله گوارش اثر می گذارد. در طب آیورودا؛ شناخت سیستم گوارش بسیار اهمیت دارد، زیرا که بخش گوارش در بدن نقشی اساسی در کل بدن از نظر ایجاد تعادل، سوخت و ساز، بهبود فرآیند قلب، ضربان، دفع و تنفس دارد.
از نظر آیورودا؛ عناصر هفتگانه ای در بدن هستند که در ارتباط با یکدیگر قرار گرفته و کمک به روند چرخه ی گوارش می کنند. این هفت عنصر در بدن عبارتند از پلاسما، خون، عضلات و پوست، چربی، استخوان، اعصاب و مغز استخوان که دائم در حال تولید هستند. هر کدام از این عناصر؛ نقش مهمی را در مراحل گوارش و چرخه ی تولید، در بدن ایفا می کنند. همچنین آنها در این چرخه تولید می شوند و باعث تولید بقیه ی عناصر مانند پلاسما و خون و سایر بافت ها می شوند. 

-کمک به کاهش وزن

از نظر آیورودا؛ شناخت نوع بدن بسیار مهم است و زمانی بدن در تعادل کامل قرار می گیرد که بر اساس نوع بدن، تمام حرکات، تغذیه، فعالیت ها و سایر امور زندگی؛ به حالت تعادل می رسد. زمانی که بدن به حالت تعادل رسید، دیگر اضافه وزن و یا کاهش آن امکان ندارد که صورت گیرد. بدن متعادل بدنی است که در آن تمام مراحل از خوردن تا دفع به خوبی صورت گیرد. اگر غذای مناسب با نوع و ساختار بدن خورده نشود، باعث کند شدن مراحل و اعمال گوارش می شود، غذا به مدت طولانی تری در معده و روده ها می ماند و در نتیجه ی هضم نادرست و کند، روده ها نیز عملکرد کندی از خود نشان می دهند و در نهایت عمل دفع نیز کامل صورت نمی گیرد. عامل اساسی چاقی از دیدگاه آیورودا همین مساله است؛ عدم گوارش صحیح، هضم نادرست و در نهایت دفع ناقص. که با کمک راهکارهایی برای رسیدن به تعادل در سیستم بدن، کاهش وزن نیز تا رسیدن به بدن متعادل صورت می گیرد. 

-پاک کردن بدن از سموم

همانطور که اشاره شد، طب آیورودا به مراحل و چرخه ی گوارش برای داشتن بدنی سالم، بسیار اهمیت می دهد. پاک کردن بدن از سموم، بخشی از سیستم گوارش را در بر می گیرد. آیورودا به سموم در بدن «آما» می گوید. زمانی که تغذیه ی صحیح بر اساس نوع بدن آیورودایی صورت گیرد، عمل دفع به درستی انجام می پذیرد. زیرا داشتن بدنی مملو از سموم، تنها نتیجه ی عمل دفع ناقص و ناتوانی دستگاه گوارش برای هضم صحیح و کامل مواد غذایی است. علاوه بر عمل دفع، آیورودا راهکارهایی برای دفع صحیح و کامل آما یا همان سموم پیشنهاد می دهد. اعمالی مانند پانچا کارما، پاکسازی با انواع گیاهان و روغن ها، حرکات یوگا، تنفس ها و ماساژها همگی اعمالی هستند که کمک به پاکسازی بدن و دفع مواد سمی از بدن می کنند. 

 
•    تیپ های بدنی در آیورودا
در آیورودا، سه نوع تیپ اصلی که «اصطلاحاً به آن ها دوشا می گویند» وجود دارد:
واتا: عناصر هوا و اتر تشکیل دهنده ی تیپ واتایی هستند. در نتیجه این افراد دارای اندامی لاغر و ریز و استخوان بندی ظریف هستند. معمولاً نسبت به سرما و هوای بارانی و سرد حساس هستند و سیستم گوارشی آنها مانند حرکات بدنی و حتی صحبت کردن شان، خیلی سریع و تند است. به خاطر عناصری که در وجودشان است، غذاهای گرم، سبک و قوی مانند سوپ و آش؛ برای این افراد مناسب است و به هیچ وجه نباید گرسنگی بکشند، چون تحمل آن را ندارند و دوشای آن ها از تعادل خارج می شود.
پیتا: عناصر تشکیل دهنده ی پیتا؛ آتش و آب است. این افراد دارای اندام و استخوان بندی متوسطی هستند. مانند اندام شان، نسبت به آب و هوای متعادل تمایل دارند، و البته هوای سرد را به هوای گرم و شرجی ترجیح می دهند. به خاطر وجود عناصر آتش و آب در وجودشان، بهتر است از تندی و داغی در غذا، اجتناب کنند و غذایی سبک و گیاهی برایشان مناسب تر از فست فودها و غذاهای تند و داغ است. افرادی که دوشای پیتا در بدنشان غالب است، سیستم گوارشی متعادلی دارند و به سه وعده غذا در روز نیازمندند.
کافا: عناصر خاک و آب تشکیل دهنده ی تیپ کافا هستند. این افراد  دارای اندام قوی و عضلانی و استخوان بندی درشت هستند. کافا ها همه مدل آب و هوا را می توانند تحمل کنند ولی هوای مرطوب و سرد به خاطر طبیعت وجودی شان، مناسب آنها نیست. 
تیپ های کافایی به خاطر کند بودن عمل گوارش در سیستم بدنی شان؛ می توانند از یک وعده ی غذایی در روز صرف نظر کنند. معمولاً تمایلی به خوردن صبحانه ندارند که در مورد این افراد، نخوردن صبحانه مشکلی ایجاد نمی کند و بهتر است صبح را با یک دم کرده ی گرم گیاهی آغاز کنند.

•    خوردن غذاهای ارگانیک، فصلی و محلی

در طب آیورودا نه تنها انسان ها؛ بلکه ساعت های شبانه روز، ماه، فصل ها نیز تحت تاثیر دوشاها هستند. همانطور که در شبانه روز هر 4 ساعت نوع دوشا تغییر می کند، در ماههای سال که هر 3 ماه یک فصل را شامل می شود، نشانگر یک دوشای غالب است. اهمیت دادن به تاثیر هر دوشا در هر زمان، و همینطور توجه به نوع تغذیه در زمانی که دوشایی غالب است، کمک می کند که در تعادل قرار گیریم. 

-فصل بهار

فصل بهار که همه چیز در طبیعت تازه می شود، اگر هوا متعادل باشد، نه سرد و نه گرم دوشاها در تعادل هستند. ولی در مناطقی که چهار فصل متفاوت است در صورتی که هوا سرد و خشک باشد و سرمای زمستان همچنان حاکم باشد، دوشای کافا غالب است. سرما و رطوبت، نشانگر دوشای کافا هستند و بدن نیازمند آن است که خود را با خوردن غذاهای گرم و خشک به تعادل برساند. ولی اگر بهار گرم باشد، متمایل به دوشای پیتاست مانند فصل تابستان

-فصل تابستان

در صورتی که تابستان گرم باشد؛ گرما و خشکی هوا باعث افزایش دوشای پیتا می شوند. از اینرو بهتر است در تابستان غذاهای سبک و گیاهی با طبعی سرد و خنک میل کرد. این نکته بسیار حائز اهمیت است که میوه ها و سبزیجات هر منطقه با توجه به فصل و نوع دوشای غالب به بار می آیند و از نظر آیورودا بهتر است که همگام با طبیعت بومی؛ از میوه ها و سبزیجات همان فصل استفاده کرد.  

-فصل پاییز

در فصل پاییز که گرما به تدریج رو به سرما و خشکی می رود، دوشای واتا غالب می شود، در اغلب موارد خشکی پوست بدن و لب ها در این فصل نشانگر افزایش واتا است. در اینصورت خوردن غذاهای گرم و سبک مانند انواع سوپ ها مناسب این فصل و دوشاها مخصوصاً دوشای واتا است. 

-فصل زمستان 

در فصل زمستان، دوشای کافا غالب است. سردی و رطوبت در هوا و محیط، باعث می شود که بدن برای رسیدن به تعادل نیازمند غذاهای گرم و خشک باشد، همانطور که دوشای کافا برای رسیدن به تعادل نیازمند به چنین غذاهایی است. در این فصل بدن برای گرم شدن نیازمند غذاهایی مانند انواع حبوبات و سبزیجات خشک و ریشه هاست. 
•    معرفی بهترین غذاها در رژیم غذایی آیورودا
در رژیم غذایی آیورودا، هر دوشا باید بر اساس عناصر غالب بر بدن خود؛ تغذیه ی مناسب داشته باشد. تغذیه ای که دوشای او را به تعادل برساند. در مجموع آیورودا؛ غذاهایی را توصیه می کند که مستقیم از طبیعت گرفته شده باشند مانند میوه ها و سبزیجات، یا غذاهایی که کمترین دخل و تصرف در تولید آن ها صورت گرفته باشد، مانند غلات، لبنیات، حبوبات. این مواد می توانند بخار پز و یا آب پز شده باشند. طب آیورودا به ساده خواری و تعادل در خوردن توصیه می کند. 

غذاهای مانده، فناوری شده، کنسروها، شوری ها و شیرینی های مصنوعی در تغذیه ی آیورودیک به شدت مورد انتقاد بوده و خوردن آن ها منع می شود. چرا که اصل و اساس آیورودا در سالم خواری و تعادل در زندگی از طریق اهمیت دادن به سیستم بدن و گوارش است. 
تغذیه ی «ساتویک» که آیورودا برای پاکسازی بدن، آن را توصیه می کند، شامل: شیر، برنج، گی، بادام و کنجد، میوه ها و آب میوه هاست. از نظر آیورودا موادی که با کمترین تلاش از سوی بدن تبدیل به انرژی یا اجاس می شوند، بهترین غذاها هستند.
•    بایدها و نبایدهای طب آیورودا
اصل و اساس طب آیورودا رسیدن به تعادل است. این تعادل از طریق خوردن، آشامیدن، استراحت کردن و ورزش و فعالیت کردن است. آیورودا سبکی سالم از زندگی را توصیه می کند که در آن باید هر لحظه به بدن و عملکرد آن توجه کرد. در مباحث آیورودیک با توجه به نوع دوشای غالب؛ توصیه های تغذیه ای، ماساژ ، تمرینات یوگا و ورزشی و غیره داده شده است. 
سبک زندگی صحیح آیورودیک توصیه به زود بیدار شدن، خوردن صبحانه ی مناسب دوشای خود، ورزش و یوگا، توجه به زمان های دقیق برای ناهار و شام، ماساژهای روزانه، شستشو و استراحت و تنفس است. همینطور به منع بیدارماندن های طولانی در شب، خوردن زیاد و شام آخر شب، خوابیدن طولانی پس از طلوع خورشید، عدم تحرک و فعالیت و بسیاری موارد دیگر می پردازد که همگی کمک به عمری طولانی همراه با تندرستی و شادابی در جسم و روح می کند. 
•    تفاوت طب آیورودا و طب مدرن
طب آیورودا همانطور که توضیح داده شد، تنها یک طب برای درمان بیماری ها نیست؛ (گرچه درمان های بسیار نافعی در انواع بیماری ها از طریق آیورودا صورت می گیرد)؛ بلکه بخش زیادی از آیورودا به بهتر زیستن می پردازد، سبک سالم زندگی که در آن با انجام توصیه های لازم، بیماری به بدن راه پیدا نمی کند تا درمان شود. در حالی که طب مدرن بیشتر به درمان بیماری توجه می کند. طب مدرن تمامی افراد را با یک متد و شیوه درمان می کند، در حالی که آیورودا با توجه به ساختار بدنی و دوشای غالب آن  به مداوا می پردازد. راز قدمت و درمان دقیق آیورودیک نیز در این است که هر بدنی نیازهای خاص خود را دارد که باید به آن گوش کرد و سپس به درمان آن پرداخت. همچنین در طب آیورودا تنها به یک جنبه از درمان توجه نمی شود، بلکه بر این باور است که به تمامی بخشهای بدن برای درمان یک بخش نیاز است. از این جهت است که درمان همراه با ورزش مناسب، تنفس، حتی تفکر مناسب نیز در حین درمان؛ توصیه می شود. امری که اینطور دقیق در طب مدرن به آن پرداخته نشده است. 
امروزه در بسیاری از مراکز پزشکی دنیا، طب آیورودا در کنار طب مدرن برای درمان بیماران به کار می رود. در بیمارستان ها، در کنار درمان های متداول، به ورزش هایی نظیر یوگا، مدیتیشن و موسیقی درمانی گانداهاروا که از تفکر آیورودیک برگرفته شده است؛ برای درمان بیماران استفاده می شود. 

نویسنده: پروانه قاسمیان دستجردی