گردونه های انرژی

در دوران ها وتمدن های مختلف، انسان ها همیشه در پی یافتن قدرت های درونی خویش بوده اند و همواره کوشیده اند تا به روش های گوناگون بر توانایی جسمانی،روحی و روانی خویش بیفزایند. این امر در نقاط مختلف دنیا منجر به بروز و ظهور آیین ها و باورهای گوناگونی شده که هرکدام در نوع خود جالب توجه و قابل بررسی هستند. در دنیای شرق در منطقۀ وسیعی که از شبه قارۀ هند تا چین گسترده شده، در دوران باستان، متفکران و اندیشمندانی می زیستند که تمام عمر خود را صرف اندیشیدن به انرژی های بدن و بهره گیری از آن ها در جهت حفظ سلامت و بهروزی کردند. به اعتقاد آن ها بدن انسان علاوه بر بدن فیزیکی دارای انرژی های نامحسوسی است که چرخش و جابه جایی آن ها سلامتی و بیماری را در بدن رقم می زند و از این طریق، از سویی با ذهن و روح انسان و از سویی دیگر با بدن فیزیکی در ارتباط دائم است. ورود این انرژی های ظریف به بدن و خروج آن ها از بدن، در نقاطی شبیه به گرداب صورت می گیرد که چاکرا نام دارند. چاکراها مراکز اصلی انرژی نامحسوس بدن هستند که بسته به ویژگی های انرژیکی(فعال) و موقعیتی که در بدن دارند، عميقاً با سلامتی انسان در ارتباط هستند. گفتار مختصری که پیش روی شماست، چکیده ای است از کتابی به نام «گردونه های انرژی» که با موضوع چاکراها و ویژگی های منحصربه فرد آن ها نوشته شده است و می تواند منبع جامع و کاربردی در شناخت بهتر چاکراها باشد.

انرژی نامحسوس

امروزه با پیشرفت علم، محققان پی برده اند که انرژی های زیستی بدن انسان منحصر به بدن فیزیکی نمی شود و انرژی های ظریف تر و نامحسوس تری در انسان جریان دارد. ما انسان ها علاوه بر بدن فیزیکی، انرژی های زیستی ظریفی در پیرامون خود داریم. در اطراف بدن هر انسان، یک میدان انرژی الکترومغناطیسی ضربان دار وجود دارد که به شکل یک هالۀ رنگین کمان مانند یا یک بدن نورانی درخشان توصیف شده است. این میدان انرژی نامحسوس در مارپیچ های متمرکز انرژی، مثل گرداب، جریان می یابد و از این طریق با بدن فیزیکی ما در تعامل است. در آموزه های یوگا این مراکز انرژی مارپیچی با نام چاکرا شناخته می شوند که واژه ای سانسکریت است به معنی «چرخ انرژی».
ازآن جاکه همۀ انرژی ها قابل رؤیت نیستند، میدان انرژی زیستی بدن، نامحسوس و نامرئی است. اما به ندرت افرادحساسی هم یافت می شوند که می توانند این انرژی های ظریف را در اطراف بدن مشاهده کنند و البته اعتقاد روان شناسان بر این است که کودکان قادرند این انرژی ها را در اطراف انسان ببینند. برطبق مشاهدات، این میدان انرژی به شکل هاله ای رنگین، بدن را احاطه کرده و براساس شرایط جسمی، احساسات و رشد معنوی فرد، رنگ های درون آن متغیر و متفاوت است. این رنگین کمان از ذرات انرژی تشکیل شده که با فرکانس های متفاوت نوسان پيدا می کنند و نور رنگی ایجاد می کنند. در سنت یوگا اعتقاد بر این است که افرادی که به طبیعت احترام زیادی می گذارند، این شانس می یابند که این هالۀ نورانی را بر بدن انسان ببینند.
در طول تاریخ، فرهنگ های مختلف در سرتاسر دنیا به وجود میدان انرژی بدن آگاه بودند و می توان ردپای این باور را در سنت های چین و هند، مصر و یونان و حتی آمریکای جنوبی جستجو کرد. بعدها وجود انرژی های زیستی در اطراف موجودات زنده با کشف روش های علمی از جمله عکس برداری کرلیان و الکترونوگرافی ثابت شد و دانشمندان توانستند تصاویری از وجود انرژی بیوالکتریکی (یا به تعبیر یوگا، پرانا؛ انرژی حیاتی کائنات) را ثبت کنند. امروزه دانشمندان می توانند میدان الکترومغناطیسی نزدیک به پوست را اندازه گیری کنند و معتقدند که این میدان به صورت یک نور طلایی بسيار زیبا در اطراف بدن مشاهده می شود. علاوه براین میدان الکترومغناطیسی، یک میدان ظریف تر انرژی به صورت یک بدن درخشان (با فرکانس های بالاتر) از بدن به سمت بیرون امتداد می یابد که گاهی تا 9 متر گسترده می شود.

در فاصلۀ سال های 1930 تا 1950 تحقیقات علمی دکتر ویلهلم ریچ وجود میدان هاله ای و ارتباط آن با چاکراها (به عنوان گرداب های انرژی) را نشان داد و اکنون محققان پذیرفته اند که میدان انرژی بدن ماتریسی است که سلول های بدن فیزیکی بر روی آن رشد می کنند. با توجه به اينكه انرژی های این میدان هرچه از بدن فاصلۀ بیشتری می گیرند، فرکانس های متفاوت تری می یابند و تند تر و ظریف تر می شوند، می توان این میدان را به صورت لایه هایی توصیف کرد که جنس انرژی آن ها به مراتب ظریف تر و لطیف تر می شود و رنگ های متفاوتی ایجاد می کند. در سنت یوگا هرکدام از این لایه ها با نام خاصی معرفی می شوند که عبارتند از بدن اتریک، بدن عاطفی، بدن ذهنی، بدن ذهنی برتر، بدن معنوی، بدن سببی و بدن کتریک.

بیشتر بخوانید: ماندالا چیست و چه کاربردی دارد؟

مسیرهای انرژی

در سنت یوگا اعتقاد بر این است که جریان انرژی در بدن انرژیکی از مسیرها و کانال های مشخص عبور می کند که به آن ها نادی می گویند و نیروی حیاتی یا پرانا از این طریق در تمام بدن جریان می یابد. نخستین نادی بدن که در راستای ستون فقرات قرار دارد سوشومنا نام دارد و چاکراهای اصلی مثل جواهراتی روی آن ردیف شده اند. دو نادی (مسیر انرژی) دیگر در دوسمت این نادی اصلی قرار دارند که به صورت مارپیچ به دور سوشومنا می پیچند و حاوی جریان های زندگی بخش هستند. یکی از آن ها به نام آیدا حاوی نیروی حیاتی یا هستی پایین رونده و دیگری به نام پینگالا حاوی نیروی روانی یا هستی بالارونده است. محل تلاقی آیدا و پینگالا با نادی سوشومنا مکان چاکراهای اصلی بدن است. نیروی حیاتی توسط چاکراها جذب می شود و اگر مسیرهای نورانی مرتبط با هاله باز باشند، انرژی از تارهای هاله ای عبور می کند، بدن فیزیکی ما را در سلامت نگه می دارد و تمام ابعاد انسانی ما (بدن، روح و ذهن) را با هم ادغام می کند. وقتی این مجموعه کاملاً با زندگی هماهنگ باشد، خط مرکزی انرژی یعنی سوشومنا از طریق میدان هاله ای دقیقاً تا هستۀ زمین امتداد می یابد و این «بند ناف» ما با مادر زمین است.
 

گردونه های انرژی - هفت چاکرا

چرخ های اصلی انرژی بدن هفت چاکرا هستند که عبارتند از چاکرای پایه، چاکرای خاجی، چاکرای شبکۀ خورشیدی، چاکرای قلب، چاکرای گلو، چاکرای پیشانی و چاکرای تاج. در قرن بیستم محققان اذعان کردند که چاکراهای اصلی با غدد درون ریز بدن مرتبط هستند و به این نتیجه رسیدند که جایگاه سنتی چاکراها با جایگاه و عملکرد غدد درون ریز و همچنین با جایگاه گره های عصبی روی ستون فقرات مطابقت دارند. در جدول زیر می توانید اطلاعات کلی این چرخه های انرژی را مشاهده کنید.

پیشنهاد میکنیم مقاله ۷ تمرین برای استفاده از چاکرا ها را نیز مطالعه نمایید. 

چاکراها و زندگی

عملکرد چاکراها دریافت، تعدیل و گسیل کردن انرژی حیاتی است و از این طریق است که انسان با پیرامون خود، با طبیعت و کائنات ارتباط برقرار می کند یا انرژی حیاتی نامحسوسی که به هالۀ فرد وارد می شود، توسط چاکراها دریافت شده و در هر چاکرا جنبه هایی از آن متعادل می گردد و طبیعت آن به صورتی دگرگون می شود که برای بدن قابل استفاده باشد. از سوی دیگر هر چاکرا با پژواک خاص خود از طریق هاله، پیام های انرژیکی به پیرامون بدن و کائنات می فرستد که به شکل ضربان های الکترومغناطیسی نامحسوس در محیط پخش می شود.
چاکراها با عواطف ما رابطۀ مستقیم دارند و به این عواطف پاسخ می دهند. عواطف متفاوت ما می توانند میدان هاله ای ما را تحت تأثیر قرار دهند، آن را کوچک و بزرگ کنند و رنگ هایش را تغییر دهند. وقتی دونفر عاشق هم هستند، چاکراهایشان یکدیگر را تکمیل می کنند و میدان هاله ای درونی آن ها با هم ادغام می شود و وقتی رابطه ای پایان می یابد، انرژی چاکراها تحلیل می رود و به دردهای عاطفی و جسمی منجر می شود. برای فائق آمدن به احساساتی که به ما آسیب می زنند، تکنیک های تن آرامی و رهاسازی بدن کمک مؤثری هستند و بسیاری از دردها را التیام می بخشند. هنگامی که چاکراها در تعادل و سلامت باشند، نیروی کندالینی (نیرویی که به اعتقاد یوگی ها در کف لگن انسان به صورت یک میدان انرژی وجود دارد و مانند یک مار چنبره زده و خوابیده است)، فرصت می یابد تا بیدار شده و به سمت بالا (در مسیر ستون فقرات) حرکت کند و آگاهی فرد را ارتقا بخشد. یونگ، روان شناس برجستۀ اروپایی، این نیرو را همان نیروی جنسی اولیه ای می دانست که اگر به درستی هدایت شود، فرد را از لحاظ روحی و روانی به تعادل می رساند.
عوامل دیگری که می توانند روی چاکراها و کیفیت انرژی آن ها مؤثر باشند، خوراکی ها، نورها و رنگ ها، بلورها و رایحه ها هستند. گفته می شود رنگ خوراکی های طبیعی که در سبد غذایی یک انسان قرار دارند، با سلامت چاکراهای او در ارتباطند. برای مثال چاکرای پایۀ کم کار ممکن است با خوردن میوه ها و سبزیجات قرمز بازیابی شود. موز می تواند چاکرای شبکۀ خورشیدی را آرام کند و میوه های آبی و ارغوانی، تعادل را در چاکراهای پیشانی و تاج به ارمغان می آورند. در کنار این ها متخصصان میدان هاله ای، برای آرام سازی و مداوای چاکراهای نامتعادل از نورهای رنگی و محیط های رنگی و رایحۀ روغن های معطر مربوط به چاکراها استفاده می کنند. ارتعاش بلورهایی که در طبیعت متبلور شده اند و سنگ های تراش-خورده ای که با رنگ هر چاکرا طنین می اندازند، می توانند نارسایی های انرژیکی چاکراها را مداوا کرده و روی کارکرد این گردونه های رنگین تأثیر بگذارند.
برای مداوای چاکراهای نامتعادل از روش های دیگری از قبیل انواع ماساژ، طب فشاری، حرکت درمانی و طب سوزنی نیز استفاده می شود. این روش ها هر کدام به شیوه ای مؤثر، نادی های مسدود شده را پاکسازی کرده و انرژی های متوقف شده در مسیرها را به جریان می اندازند. درنتیجه جریان پیوستۀ انرژی در میدان هاله ای بهبود می یابد و چرخش گردونه های انرژی به درستی انجام می پذیرد.
در ادامه به معرفی هر کدام از چاکراهای اصلی می پردازیم و ویژگی های آن ها را به اختصار مورد بررسی قرار می دهیم.

گردونۀ پایه - مولادهارا چاکرا

چاکرای پایه، انرژی زمین را از طریق پاها به سمت بالا انتقال می دهد تا برای بدن فراوری و تثبیت شود. انرژی زمین باعث ایجاد تعادل در بدن و غدد جنسی می شود. علاوه براین مولادهارا انرژی های نامطلوب و غیرقابل استفاده را از همۀ چاکراها گرفته و به زمین بازمی گرداند تا درون بدن ماندگار نشوند.
رنگ گردونۀ پایۀ قرمز و جایگاه فیزیکی آن بین رکتوم و اندام تناسلی است. شبکۀ اعصاب مرتبط با مولادهارا، خاجی دنبالچه ای است و وقتی به درستی فعالیت کند، ثبات اخلاقی و ذهنی و امنیت را به همراه دارد. این گردونه با اندام های پایینی بدن، پاها، اندام تناسلی و حتی ستون فقرات در ارتباط است و کارکرد آن روی هورمون های غدد جنسی تأثیر می گذارد و از لحاظ عاطفی، روی عواطف و نیازهای جنسی تأثیر مستقیم دارد.
یانترای (نقوش هندسی) مولادهارا به شکل یک نیلوفر با چهار گلبرگ است که یک مربع زرد رنگ به نشانۀ انرژی های زمین در میان خود دارد. برای اثرگذاری روی مولادهارا از عقیق جگری و زمرد استفاده می کنند و روغن های فرار معطر مناسب برای آن را چوب سدر و نعنای هندی می دانند. یکی از آساناهای مناسب برای مولادهارا وضعیت عقاب (گارودآسانا) می باشد.

اگر میخواهید حرکات یوگا برای افزایش انرژی را بیاموزید، مقاله مودرای کیهانی را از دست ندهید.

گردونۀ خاجی - سوادهیستانا چاکرا

چاکرای خاجی مرکز ابراز وجود و لذت جویی است و به طور کلی با جنسیت در ارتباط است. این چاکرا هم مثل مرکز اول، انرژی نامطلوب و معیوب را از بدن به سمت زمین بازمی گرداند. رنگ این مرکز نارنجی و جایگاه فیزیکی آن بخش بالایی استخوان خاجی می باشد. شبکۀ اعصاب مرتبط با سوادهیستانا شبکۀ خاجی است و فعالیت درست آن به خلاقیت ذهنی و اشتیاق می انجامد. ارتباط عاطفی ما با دیگران به کارکرد صحیح این گردونه وابسته است. گردونۀ خاجی با غدۀ فوق کلیوی ارتباط مستقیم دارد و اندام های دفعی، دستگاه ادراری و قسمت های پایین پشت (کمر) به کارکرد این گردونه متصلند.
یانترای سوادهیستانا به صورت نیلوفر شش پر توصیف شده که درون آن تصویر هلال ماه ( نماد تجدید حیات) و یک تمساح با دم ماهی نقش بسته است. بلورهای درمان گر این گردونه، زمرد کبود و سنگ ماه می باشد و روغن های فرار چوب صندل و یاسمین برای آن مفید هستند. از جمله آساناهای یوگا که برای سوادیستانا مفید است، وضعیت تعادلی رقص (ناتاراج آسانا) می باشد.

گردونۀ شبکۀ خورشیدی  - مانی پورا چاکرا

چاکرای شبکۀ خورشیدی را خورشید بدن انسان می دانند که نور و انرژی حیاتی را تغییرشکل داده و سرتاسر بدن فیزیکی را تنظیم می کند. تمام کارکردهای بدن از مانی پورا کنترل می شود و پاکسازی همۀ استرس ها باید در این چاکرا اتفاق بیفتد. رنگ زرد متعلق به این مرکز انرژی است و جایگاه فیزیکی آن کمی بالاتر از ناف است. شبکۀ اعصاب وابسته به آن هم شبکۀ خورشیدی نام دارد و کارکرد درست آن به قدرت ذهنی و رشد روحی منجر می شود. مانی پورا با دستگاه گوارش و اندام های شکمی مرتبط است و کارکردش روی لوزالمعده (پانکراس) و ترشحات آن تأثیر مستقیم می گذارد.
یانترای گردونۀ شبکۀ خورشیدی، نیلوفری با ده گلبرگ است که تصویر قوچی به نشانۀ قدرت و شجاعت درون آن نقش بسته است. بلورهای سیترین و یاقوت کبود برای این گردونه مفید هستند. عطر درمان گر این گردونه، مریم گلی کبیر و سرو کوهی است. وضعیت صورت گاو (گوموک آسانا) برای این چاکرا بسیار مفید است.

آناهاتا چاکرا - چاکرای قلب

چاکرای قلب مرکز ارتباط عاطفی عمیق و مرکز عشق به آفرینش است. دردهای عاطفی و قضاوت های نادرست سلامت این چاکرا را به خطر می اندازد. دوستی، عشق، درک کردن دیگران و عشق بی قیدوشرط به کارکرد صحیح این چاکرا مربوط است. رنگ این گردونه، سبز است و جایگاه فیزیکی آن در مرکز سینه روی جناغ سینه است. شبکۀ اعصاب قلب، وابسته به این چاکرا است و کارکرد صحیح این مرکز، هیجان سالم و فداکاری را برای فرد به ارمغان می آورد. اندام های مرتبط با این چاکرا، قلب، قفسۀ سینه و دستگاه گردش خون هستند و غدۀ درون ریز مرتبط با آن تیموس می باشد.
یانترای قلب نیلوفر دوازده پر است که یک آهو به نشانه روشنی و سرعت، درون آن جای دارد. سنگ دلربای سبز و زبرجد روی انرژی های آناهاتا تأثیر دارد و رایحۀ رز و ملیسا، طنین همدلانه ای با این گردونه دارند. وضعیت کبرا (بهوجانگ آسانا) آسانای مفیدی برای آناهاتاست.

ویشودهی چاکرا - چاکرای گلو

چاکرای گلو مکان حرف زدن و آوازخواندن و ابراز وجود ماست. ویشودهی در حرکت انرژی به سمت تاج سر، پل مهمی تلقی می شود و فرد را به سمت قلمروي معنوی می برد. رنگ این گردونه آبی فیروزه ای است و بالای استخوان ترقوه روی گودی گلو جای دارد. شبکۀ اعصاب مربوط به این گردونه، گرۀ عصبی گردنی است و کارکرد صحیح آن منجر به تفکر روان و جاری و استقلال عاطفی می گردد. کارکرد غدۀ تیروئید مستقیماً با ویشودهی در ارتباط است و در نتیجه، تنظیم سطح مواد آلی در خون و سوخت و ساز بدن در ارتباط با این گردونه قرار مي گيرد.
نیلوفر شانزده گلبرگ، تصویر یانترای ویشودهی است و یک فیل سفید درون آن قرار دارد. بلورهای فیروزه و کوارتز روی نیروهای ویشودهی تأثیر می گذارند و رایحۀ بابونه و استوقدوس به جریان صحیح انرژی در ویشودهی کمک می کنند. آسانای شیر (سیمه آسانا) برای این گردونه
مناسب است.

آجنا چاکرا - چاکرای پیشانی

در چاکرای سوم، انرژی نادی های اصلی بدن به هم می رسند و فرد را به قلمرو دانش و خرد وارد می کنند. نیروی تصور و قدردانی از طبیعت معنوی فرد در آجنا فعال می شود و دید درونی انسان با این چاكرا وابستگی کامل دارد. رنگ گردونۀ پیشانی آبی سیر است و در وسط پیشانی جای دارد. شبکۀ عصبی مربوط به آن هیپوتالاموس است و درصورتی که تعادل داشته باشد، شهود و شفافیت را برای فرد به ارمغان می آورد. جمجمه، گوش ، چشم و همۀ اعضای صورت با آجنا ارتباط دارند و سردردها در اثر اختلال این گردونه حاصل می شوند و غدۀ هیپوفیز از لحاظ انرژیکی با آن در ارتباط است.
یانترای آجنا نیلوفری است که نودوشش گلبرگ دارد، اما دو گلبرگ آن به تصویرکشیده می شود. بقیۀ گلبرگ ها در پشت این دو گلبرگ پنهان هستند. الماس، زمرد و لاجورد بر انرژی های آجنا تأثیر می گذارند و رایحۀ کندر و ریحان برای این گردونه درمان گر است. از آساناهای مرتبط با آجنا سگ سرپایین است.

ساهاسرارا چاکرا - چاکرای تاجی

چاکرای تاجی جایگاه خودآگاهی ناب است و نماد تعادل دوگانگی در انسان و توانایی او در تجربۀ آگاهی متعالی است. رنگ این گردونه، بنفش و جایگاه فیزیکی آن روی سر است. شبکۀ اعصاب وابسته به تاج، قشر مخ است و تعادل آن منجر به آگاهی متعالی می شود. غدۀ پینه آل و هیپوفیز با انرژی های تاج هماهنگ هستند و سیستم مرکزی اعصاب و مغز با این چاکرا در ارتباط مي باشند.

یانترای تاج نیلوفر هزار پر است و تصویرش به گونه ای است که می تواند روی سر یوگی به نماد روشن گری و دانش محض قرار گیرد. بلورهای کوارتز و آمیتیسیت روی انرژی های تاج مؤثرند و عطر چوب صندل سرخ و زیرفون با چاکرای تاج طنین می اندازند. یکی از آساناهای مؤثر برای این گردونه، ایستادن روی سر
(سیرشاسانا) می باشد.
در کنار این گردونه های اصلی تعداد زیادی گردونۀ فرعی روی بدن وجود دارند و کارکردهای فرعی بدن و چاکراهای اصلی، از طریق این چاکراهای فرعی کنترل می شوند. علاوه بر این امروزه تعدادی چاکرای جدید توسط محققان معرفی شده اند که گفته می شود انسان را با انرژی های جدید منظومۀ شمسی و کیهان اشباع می کنند. چاکراهای سيارۀ زمین، دروازۀ ستاره ای و ستارۀ روح از جمله چاکراهای نوین هستند که به نظر می رسد باید برای درک آن ها منتظر دستاوردها و یافته های جدیدتری باشیم.

برگرفته از کتاب: Chakra Bible

نویسنده: پاتریسیا مرسیر/ برگردان: سمیه نوزاد