کندالینی یوگا چیست؟

کندالینی یوگا یکی از انواع یوگاست که قدمت آن به هزاران سال پیش باز می گردد. یوگی باهجان از نخستین کسانی بود که این نوع یوگا را به جهان غرب معرفی کرد. او از این روش برای درمان اشخاصی که اعتیاد و عادات نادرست داشتند استفاده کرد. وی در توکسان ایالت آریزونای آمریکا یک مرکز توانبخشی که قسمتی از آن اشرام بود تاسیس کرد و کندالینی یوگا  را بوسیله آسانا، پرانایاما، مودرا، مانترا و ریلکسیشن به مراجعانش آموخت تا به طور خود به خودی عادات ناپسند را کنار بگذارند، زیرا با بیدار شدن انرژی کندالینی شخص به حالت خودآگاهی می رسد و علاقه به کارهای بیهوده و نادرست را از دست می‌دهد.
کندالینی یوگا بر روی کالبد اختری کار می کند. کالبد اختری بدن مغناطیسی ماست که درست به موازات بدن مادی ما و کاملا منطبق با آن قرارگرفته است.  کالبد اختری تماما از انرژی تشکیل شده و شامل چاکراها (گردونه های انرژی)، نادی ها (کانال های انرژی) و انرژی کندالینی (انرژی خودآگاهی) است. انرژی کندالینی بنا به تعاریف یوگا، انرژی کلاف شده ایی است که در انتهای ستون فقرات و در استخوان خاجی واقع شده است. این انرژی به صورت مارپیچی است که سه و دورونیم به دور خود چرخیده و دائما در جهت عقربه های ساعت در حال چرخش است. کندالینی را به ماری تشبیه می کنند که درون ما خفته و  موقع بیداری بنا بر خاصیت خود صعود می کند تا به ملاج سر برسد، جایی که چاکرای هفتم یعنی ساهسرارا قرار دارد. هنگامی که کندالینی از ملاج سر خارج گردد حالت خودآگاهی به فرد دست می دهد و اتصال خود با خالق و عالم هستی را در می‌یابد. 
در تمام انواع یوگا سعی بر رسیدن به حالت خودآگاهی وجود دارد، تفاوت کندالینی یوگا با سایر انواع یوگا در این است که مستقیما سراغ بیدارسازی کندالینی می رود، ولی در انواع دیگر یوگا که عمدتا از مشتقات یوگای پاتانجالی هستند، طی مراحل هشت گانه یعنی یاما، نیاما، آسانا، پرانایاما، پراتی آهارا، دهارانا، دیانا و سامادهی، به حالت آگاهی بدون فکر می‌رسند.
در کندالینی یوگا، انرژی کندالینی از طریق عبادت، ذکر، مانترا و تمرینات دیگری بیدار می‌شود . در عرفان اسلامی و دیگر ادیان الهی اعتقاد بر بودن انرژی کندالینی وجود دارد. در اشعار عرفایی مانند مولوی از آن با نام " آتش عشق" یاد می‌شود. در نقاشی‌های قدیمی مذهبی و عرفانی، کندالینی به صورت نور یا آتش افروخته‌ایی بالای سر قدیسان به تصویر کشیده شده است.

پس از بیداری  کندالینی چه اتفاقی می افتد؟

کندالینی پس از بیدار شدن به سمت بالا حرکت کرده و سر راه خود چاکراها را پاک می کند. هر یک از هفت چاکرای اصلی بنابه محل قرارگیری خود وظایفی دارند. چاکراها نیز مانند انرژی کندالینی گردونه هایی هستند که مدام در جهت عقربه های ساعت درحال گردشند. وقتی چاکراها چرخش خود را خوب انجام دهند، بخش‌هایی از بدن مادی که تحت کنترل آن چاکرا قرار دارند درست کار می کنند. اما اگر چرخش چاکرا دچار اشکال شود ممکن است مشکلاتی در اعضای مادی بدن و همچنین در زندگی به وجود  آید. عبور انرژی کندالینی از چاکراها باعث می شود آنها نظم مغناطیسی خود را مجددا بازیافته و درست کار کنند.
وقتی کندالینی به ملاج سر می رسد حالت اتصال با کائنات رخ می‌دهد و شخص حالت خودآگاهی، یا آگاهی بدون فکر را درمیابد و در یوگا (اتحاد و یگانگی با کل عالم) جای می گیرد. بنا به تعریفی دیگر، کندالینی انرژی مونث است و چاکرای ساهسرارا انرژی مذکر، هنگامی که کندالینی به ساهسرارا می‌رسد ازدواجی بین آنها صورت می گیرد که حاصل آن تولد دوباره است و فردی که خودآگاهیش را دریافت می کند مانند این است که از نو زاده می شود. 
 

نشانه های بیداری کندالینی

نشانه های بیداری کندالینی در افراد مختلف متفاوت است. بعضی آنرا به صورت عبور انرژی مارپیچی بر روی ستون فقرات خود حس می کنند. در بعضی دیگر صعود کندالینی به شکل ارتعاشاتی جهشی پدیدار می شود. در بعضی دیگر به شکل گزگز کردن و یا تپش در اندام‌های بدن ظاهر شده و عده‌ایی هم نسیم خنکی در دستان و اطراف بدن خود حس می کنند. نشانه های بیداری کندالینی در بعضی افراد به شکل تمایل شدید به رفتن به اماکن مقدس ظاهر می‌شود که گاهی در عالم واقعی، و گاهی درعالم رویا و خواب اتفاق می‌افتد. گاهی هم فرد بعد از بیداری کندالینی جدایی روح از جسم را حس می کند و می بیند که روح از محلی بالاتر از جسمش همه چیز را می بیند. بیداری کندالینی به شکل احساس سقوط بخصوص هنگام خواب و یا صدایی شبیه شکستن در درون هم ممکن است تجربه شود.

روش های مختلف بیدارسازی کندالینی

روش های مختلفی برای بیدارسازی کندالینی وجود دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود:

راجایوگا

راجا در زبان هندی به معنی پادشاه است. این نوع یوگا، راجایوگا نامیده می شود زیرا بر روی ذهن کار می کند و ذهن، پادشاه بدن لقب گرفته است. در راجا یوگا از طریق مدیتیشن و کار بر روی ذهن، سعی به درک و اتصال با معبود صورت می گیرد. راجایوگا برای اولین بار توسط  عارفی به نام ریشی که هزاران سال پیش زندگی می کرده ، کشف و آموزش داده شده است. حدود 2000 سال پیش حکیم پاتانجالی از آموزه های ریشی در یوگاسوتره‌هایش یاد می‌کند. در راجا یوگا بخصوص بر روی دو مرحله آخر از هشت مرحله یوگای پاتانجالی، یعنی دیانا و سامادهی کار می شود.
امروزه به علت مشغله های زیادی فکری، راجایوگا به شکل خالص خود زیاد مورد استفاده قرار نمی گیرد، زیرا انجام راجا یوگا مستلزم حضور طولانی مدت در سکوت طبیعت و به دور از اجتماع است. 

مانترا برای بیداری کندالینی

کندالینی با ذکر (جاپا) و بعضی مانتراهای ویژه بیدار می شود. مانتراهای زیادی در انواع مختلف یوگا، برای بیداری و صعود کندالینی وجود دارد که حتما باید با ریتم مخصوصی خوانده شوند تا تاثیرگذار باشند. معروفترین آنها مانتراهایی هستند که با پاک کردن چاکراها راه را برای عبور کندالینی باز می کنند. این مانتراها عبارتند از:
-مانترای لاااااامممممم برای چاکرای مولادهارا
-مانترای وااااممممم برای چاکرای سوادهیستانا
-مانترای راااامممممم برای چاکرای نابی پورا
-مانترای یااااامممممم برای چاکرای آناهاتا
-مانترای هاااامممممم برای چاکرای ویشودهی
-مانترای اووووومممممم برای چاکرای آجنا (چشم سوم)
 -مانترای ساهاسرارا که سکوت است.
در عرفان اسلامی تمام اذکار و تسبیح نام خداوند از جمله ذکر تسبیحات اربعه به عنوان اتصال دهنده به خالق هستی و بیدارکننده کندالینی از اهمیت ویژه ایی برخوردارند. 

استفاده از گیاهان برای بیداری کندالینی

استفاده از برخی گیاهان که خواص دارویی دارند برای رسیدن به خودآگاهی، از دیرباز و در بسیاری از فرهنگ ها مورد توجه بوده است. در عرفان سرخپوستی از بعضی گیاهان توهم‌زا برای قرار گرفتن در حالت خلسه استفاده می‌شده است. این گیاهان با گیاهان مخدر تفاوت دارند. گیاهان مفید برای بیداری کندالینی که دارای خواص درمانی هستند می‌توانند به  صورت خوراکی مصرف گردند و یا از آن‌ها به عنوان بخور، عود و... استفاده شود. معمولا گفته می‌شود رنگ هر یک از این گیاهان به رنگ هر چاکرایی باشد برای پاکسازی آن چاکرا مفید است. 

پرانایاما

پرانایاما تمرین های تنفسی هستند که بوسیله آنها پرانا یا همان انرژی حیاتی به مرکز انرژی یعنی کندالینی خفته فرستاده می شود. استفاده از روش پرانایاما برای بیداری سازی کندالینی نیاز به تعلیم زیر نظر استاد یا مربی با تجربه دارد. پیش از رسیدن به مرحله پرانایاما فرد باید مراحل قبلی یعنی یاما، نیاما و آسانا را طی کرده باشد تا نتیجه مطلوب را بگیرد. پرانا مانند هوایی است که موجب شعله ور شدن کندالینی می شود و همانطور که آتش برای روشن شدن نیاز به هوا دارد، کندالینی نیز برای بیدار شدن نیاز به مقدار زیادی پرانا دارد.

کریا یوگا

کریا به معنی عمل است و از این نظر برای انسان‌های امروزی مناسبتر از یوگاهایی مانند راجایوگاست. کریا یوگا تمرینات عملی دارد و کندالینی را آرام و بتدریج بیدار می کند برای همین نسبت به سایر راه های بیدارسازی کندالینی کم خطر و آسانتر می باشد.

تانترا یوگا

در روش تانترا یوگا بیداری کندالینی و رسیدن آن به چاکرای هفتم همزمان رخ می دهد. تانترا به معنی چشم پوشیدن از لذات جسمانی است. در این روش بیداری کندالینی خیلی سریع اتفاق می افتد، ولی شخص هیچ نشانه‌ایی از بیدار شدن کندالینی و هیچ تجربه ماورائی  را حس نمی کند. 

شاکتی پات

در این روش افراد بوسیله گورو یا استاد معنوی خود بیداری و صعود کندالینی را تجربه می کنند. اعتقاد بر این است که فردی که به مقام استادی رسیده و تمام چاکراهایش پاک و باز هستند و به عبارتی کندالینی او بیدار شده و به ساهسرارا رسیده، دارای مغناطیس بسیار و وسیعی می‌گردد. کندالینی شاگردان می تواند به کمک استاد و بنا به خواست وی بیدار شود. اما این تاثیر موقتی بوده و کندالینی بعد از بالا آمدن توسط گورو، بتدریج پایین رفته و مجددا در جایگاه خود یعنی استخوان خاجی قرار می‌گیرد. 

تسلیم بودن

مطمئن ترین و بی خطرترین راه برای بیداری و صعود کندالینی و رسیدن به خودآگاهی، دوری و خود داری شخصی از اعمال و افکار منفی مانند شهوات، خشم، حرص، ترس و دلبستگی، دروغ، غیبت، خشم، تهمت، بدزبانی، کینه، نفرت و کبر و غرور است. با اجتناب از این اعمال و افکار منفی، فرد در حالت تسلیم و رضا قرار می‌گیرد و کندالینی به صورت خود به خودی در او بیدار می‌گردد. 

فواید و خطرات کندالینی یوگا

یکی از فواید کندالینی یوگا این است که باعث می‌شود توانایی های افراد شکوفا شوند. بعد از بیداری کندالینی معمولا فرد توانایی‌های جدیدی در خود کشف می‌کند و در انجام کارها موفق‌تر می‌شود. چنان که معروف است مولانا پس از رسیدن به خودآگاهی اشعارش را سرود. از کندالینی یوگا برای ترک عادتهای غلط مانند اعتیاد به مواد مخدر کمک گرفته می شود. کندالینی یوگا به افراد این امکان را می‌دهد تا راحتتر از عادات قدیمی  و نادرست خود دست برداشته و شیوه زندگی درست را پیش بگیرند.
در کنار فواید کندالینی یوگا خطراتی نیز وجود دارد. بزرگترین خطر این است که اگر فردی آمادگی نداشته باشد و برخی چاکراهای او دچار گرفتگی باشند، صعود ناگهانی کندالینی می‌تواند به چاکراهای وی آسیب جدی برساند. برای همین همواره توصیه می شود که کندالینی بتدریج و طی مراحل  متعددی بیدار گردد.

تمرینات و حرکات کندالینی یوگا

در پایان تعدادی از تمریناتی که برای بیدارسازی کندالینی به کار می روند به شما معرفی می کنیم:

کشش پشت

در این حرکت بیشتر بر روی چاکراهای مولادهارا، سوادهیستانا و مانی پورا کار می شود. در این وضعیت پشت بدن تحت کشش کامل قرار می گیرد.از کشش پشت برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود از جمله متعادل ساختن اشتها، درمان بیماری های گوراشی و بهبود عملکرد کبد و کلیه ها.

حرکت شتر

در حرکت شتر تمام قسمت جلویی بدن منبسط و باز می شود. این حرکت بیشتر روی چاکراهای آناهاتا و ویشودهی کار می کند. این حرکت برای کاهش دردهای پشت، افزایش اعتماد به نفس و شجاعت، کاهش احساس غم و اضطراب و تقویت ماهیچه های ران مفید است.

حرکت تاک کرانچ زانو

این حرکت یکی دیگر از حرکات مفید برای بیدارسازی انرژی کندالینی است. به پشت دراز بکشید. پاهایتان را بالا آورده به صورتی که ران ها به زمین عمود باشند و ساق ها با زمین موازی باشند، دستها را به شکل ضربدری روی قفسه سینه قرار دهید. توجه داشته باشید که در حرکت نهایی تنفس باید طبیعی بوده و خروج از حرکت با بازدم عمیق همراه باشد. 

دیپ اسکوات

این حرکت یکی از حرکات معروف و قدیمی است که کاربرد زیادی در بدن سازی هم دارد. در این حرکت تمام اندامهای بدن به کار گرفته می شوند. دیپ اسکوات را نیز یکی دیگر از حرکات موثر برای بیدارسازی و صعود انرژی کندالینی می دانند. 

نویسنده: شهلا قاسمیان دستجرد