یکی از رازهای شفابخش یوگا
مجله یوگا لایف
دکتر دیوید فرالی
مترجم: افسانه اسکندری
آیا تا به حال از اینکه نمی توانید به راحتی از سوراخ های بینی خود تنفس کنید ناراحت نبوده اید؟ یا دوست نداشته اید که راهی ساده مثل ریختن آب به داخل سوراخ های بینی وجود میداشت تا بدین ترتیب مسیر هوا در بینی تان باز شود؟ شاید برای این منظور از یک محلول نمکی یا از سرمهایی که در همه ی داروخانه ها موجود است استفاده کرده اید، اما پس از مدتی فهمیده اید که این روش ها تأثیر دلخواه را روی شما نداشته اند.
باید بدانید که روش مناسبی برای پاک کردن سینوس ها وجود دارد. این پاک سازی با استفاده از ظرفی به نام قوری نتی و آب نمک انجام می شود. با استفاده از قوری نتی دیگر هیچ گاه دچار گرفتگی سینوس یا نقص در دیگر عملکردهای بینی نخواهید شد و حتی می توانید استفاده از داروهای ضد گرفتگی سینوس ها را، که عوارض جانبی دارند، کنار بگذارید و به راحتی این مشکل را حل کنید.
قوری نتی یک ظرف کوچک مخصوص آب است که برای نظافت مجاری بینی طراحی شده است و هدفش آب رساندن به سوراخهای بینی است. روش استفاده از قوری نتی بسیار آسان است بدین ترتیب که قوری را پر از آب گرم همراه با مقداری نمک ( شوری آن باید به اندازه ی سرم نمکی باشد) کرده و دهانه ی قوری را درون یکی از سوراخ های بینی می کنید، و تا مقداری که دوست دارید و یا بدان نیاز دارید آب را به داخل سوراخ بینی می ریزید.
اختراع نتی به دوران هند باستان برمی گردد و قدمتی هزارساله دارد. ریشه ی واژهی نتی که به معنای هدایت کردن است، به آبی برمی گردد که انرژی خود را با این وسیله به داخل سوراخ های بینی هدایت می کند و در مسیر خود مجاری بینی را باز می کند.
نتی طی سالیان دراز به عنوان وسیله ی کمکی در تمرینات یوگا مورد استفادهی یوگیها بود تا با کمک گرفتن از آن تنفس های عمیق پرانایاما را انجام دهند. با این حال، نتی تنها یک روش و راز قدیمی برای حفظ سلامتی نیست و امروزه هم بسیاری از درمانگران طب سنتی و پزشکان این روش را به بیماران خود توصیه می کنند.
استفاده از این روش ساده است و هر فرد برای حفظ بهداشت شخصی خود می تواند از آن بهره ببرد. نتی را نه تنها در مراکز یوگا بلکه در فروشگاه های موادغذایی طبیعی نیز می توان یافت. جنس قوری های نتی معمولا از سرامیک است در حالی که قوری های قدیمی و سنتی از جنس فلز بودند. شکل نتیها مانند آب پاش کوچک و اندازه اش کوچک تر از یک فنجان است. لوله ی کوچک نتی به راحتی وارد بینی میشود و آب را از سوراخهای آن عبور می دهد.
قوری نتی وسیله ای ساده است که در مسافرت ها نیز می توان از آن استفاده کرد. بسیاری از افراد مایلند یک قوری برای استفاده در منزل و یکی دیگر برای مسافرت های خود داشته باشند. به گفته ی برخی مصرف کنندگان، استفاده از نتی برای پاکسازی مجاری بینی به همان اندازه مهم است که مسواک زدن برای تمیز کردن دندانها، بنابراین باید جزئی ازبهداشت فردی روزانه باشد. پس از استفادهی منظم از آن خواهید فهمید که نظافت صبحگاهی تان بدون آن ناقص است.
نتی و تمرینات یوگا
قوری نتی شاید مهمترین وسیلهی مورد استفاده در یوگای کلاسیک و باستانی باشد و یک روش نظافتی اصلی است که قبل از تمرینات پرانایاما یا تمرینات تنفسی انجام می شود. پرانایاما تأکید بر کیفیت تنفس دارد و پاک بودن مجاری تنفسی از جمله ضروریات آن است در غیر این صورت، پرانایاما تأثیر دلخواه و کاملی نخواهد داشت. به همین دلیل، بسیاری از یوگیها قبل از شروع تمرینات پرانایاما، تمرینات پاکسازی بینی را انجام میدهند.
علاوه بر این، در تمرینات جسمانی یوگا(آساناها)، | مدیتیشن و دیگر روش هایی که در یوگا وجود دارد، انجام روش های نظافتی (استفاده از قوری نتی) سبب جریان پرانا مخصوصا به سمت سر می شود.
ارتباط قوری نتی با پرانایاما
یکی از مهم ترین تمرینات پرانایاما تنفس متناوب از سوراخ های بینی است، یعنی فرد از یکی از سوراخها هوا را به داخل بینی کشیده و از سوراخ دیگر خارج می کند. این نوع تنفس نامهای مختلفی دارد مثل نادی شودانا، آنولوما ویولوما، تنفس ماه خورشید و عبارتهای دیگری که در هاتا یوگا وجود دارد.
بدین منظور، ابتدا فرد یکی از سوراخ های بینی را با فشار ملایم انگشت مي بندد و از سوراخ باز بینی نفس می کشد. معمولا انگشت انگشتری وانگشت کوچک دست راست برای بستن سوراخ چپ بینی و انگشت شست دست راست برای بستن سوراخ راست بینی استفاده می شود. قوری نتی با پاکسازی بینی اساسا برای آسان کردن این نوع تمرین متناوب طراحی شده است. تنفس متناوب بینی بهترین تمرین برای مجاری بینی است، زیرا عضلات برای حفظ قدرت و انعطاف خود نیازمند فعالیت هستند. در حین انجام تنفس متناوب، به خوبی می توانید سوراخهای بینی خود را به فعالیت وادارید این تمرین به افزایش قدرت سوراخ های بینی کمک می کند و حجم تنفس و در نتیجه انرژی حیاتی (پرانا) را در اطراف مان افزایش میدهد.
مجاری ضعیف و بسته ی بینی از علل اولیهی بروز مشکلات گوش، بینی، گلو و ریه ها هستند. بنابراین، با انجام دادن تنفسهای متناوب می توانید از اینگونه مشکلات دور بمانید.
انجام دادن تنفسها، به طور روزانه، به همان اندازه ی تمریناتی که هر روز برای سلامتی عمومی بدن انجام می دهید برای سلامتی بینی مهم و ضروری است. از نظر یک مربی یوگا، در تنفس متناوب بینی استفاده از قوری نتی بهترین روش است.
انرژی خورشید و ماه
در هر لحظه تنفس ما معمولا از یک سوراخ بیشتر از سوراخ دیگر انجام می شود، در ساعات مختلف مسیر خود را در مجاری بینی تغییر می دهد و مدام به جلو و عقب می رود. این موضوع امری اتفاقی نیست بلکه سبب نوسان انرژی های فرد، میزان فعالیت و سطح هوشیاری او در طول روز می گردد همچنین اطلاعات مهمی در مورد آنچه در درون اتفاق می افتد میدهد.
از نظر علم یوگا، سوراخ راست بینی با نیمه ی راست بدن در ارتباط بوده و با خود انرژی گرمایشی خورشید را حمل می کند. همچنین، با پینگالا نادی، یا به عبارت دیگر انرژی خورشیدی پرانیکی که در اطراف ستون فقرات و چاکرای آن در گردش است و قسمت راست بدن را مملو از انرژی می کند، در ارتباط است. عبور نفس از سوراخ راست بینی برای دستگاه گوارش، دستگاه گردش خون، و نیز سایر فعالیتهای پر تحرکی که موجب افزایش حرارت بدن می گردند بسیار مفید است.
سوراخ چپ بینی با نیمه ی چپ بدن در ارتباط بوده و با خود انرژی خنک ماه را حمل می کند.
علاوه براین با ایدا نادی یا انرژی پرانیکی ماه که در اطراف ستون فقرات و چاکرای آن در گردش است و قسمت چپ بدن را مملو از انرژی می کند در ارتباط است. زمانی که نفس از سوراخ چپ عبور می کند، این امر برای تمدد اعصاب، استراحت کردن، خوابیدن و بافتهایی آسیب دیده و دیگر فعالیتهایی که مربوط به آرامش جسم میشود و به سردی بدن بستگی دارد بسیار مفید می باشد.
تنفسهای سمت راست نیروی مردانهی کیهانی و تنفسهای سمت چپ انرژی مربوط به نیروی زنانه ی کیهانی را افزایش میدهد. در این روش تنفسهای متناوب از سوراخهای بینی به همان اندازه ای که تأثیرات جسمانی و فیزیولوژیکی روی فرد می گذارد، دارای تأثیرات روحی و معنوی هم هست.
ایجاد تعادل میان دو نیمکره ی راست و چپ مغز
سوراخ های راست و چپ بینی و جریان انرژی آنها به نیمکره های راست و چپ مغز مربوط است، اما در وضعیت متضاد. سوراخ سمت راست بینی یا انرژی خورشیدی به نیم کرهی چپ مربوط است که فعالیتهای عقلانی، فکری و مردانه را کنترل می کند، سوراخ سمت چپ بینی یا انرژی ماه که به نیم کرہی راست مغز مربوط است، فعالیتهای احساسی، ادراکی و زنانه را کنترل می کند. جریان پرانیک که از میان مجاری بینی عبور می کند، بر دو نیم کرهی مغز اثری فوری گذاشته و آنها را تحریک می کند. این امر علاوه براین با ایدا نادی یا انرژی پرانیکی ماه که در اطراف ستون فقرات و چاکرای آن در گردش است و قسمت چپ بدن را مملو از انرژی می کند در ارتباط است. زمانی که نفس از سوراخ چپ عبور می کند، این امر برای تمدد اعصاب، استراحت کردن، خوابیدن و بافتهایی آسیب دیده و دیگر فعالیتهایی که مربوط به ارامش جسم می شود و به سردی بدن بستگی دارد بسیار مفید می باشد. تنفسهای سمت راست نیروی مردانهی کیهانی و تنفسهای سمت چپ انرژی مربوط به نیروی زنانه ی کیهانی را افزایش میدهد. در این روش تنفسهای متناوب از سوراخهای بینی به همان اندازه ای که تاثیرات جسمانی و فیزیولوژیکی روی فرد می گذارد، دارای تأثیرات روحی و معنوی هم هست. ایجاد تعادل میان دو نیمکرہی راست و چپ مغز سوراخ های راست و چپ بینی و جریان انرژی آنها به نیمکره های راست و چپ مغز مربوط است، اما در وضعیت متضاد. سوراخ سمت راست بینی یا انرژی خورشیدی به نیم کرهی چپ مربوط است که فعالیتهای عقلانی، فکری و مردانه را کنترل می کند، سوراخ سمت چپ بینی یا انرژی ماه که به نیم کرہی راست مغز مربوط است، فعالیتهای احساسی، ادراکی و زنانه را کنترل می کند. جریان پرانیک که از میان مجاری بینی عبور می کند، بر دو نیم کرهی مغز اثری فوری گذاشته و آنها را تحریک می کند. این امر بدین معناست که استفاده از قوری نتی و انجام دادن تنفسهای متناوب بینی روشهایی بسیار مناسب برای ایجاد تعادل میان دو نیم کرهی راست و چپ مغز هستند و هر کس که مایل به برقراری تعادل بین عقل و احساساتش است می تواند از این دو روش استفاده کند.
تنفس متناوب بینی و خوددرمانی
هنگامی که یکی از سوراخ های بینی بسته است، آن گاه گردش انرژی از آن ناحیه به سمت کل بدن متوقف می گردد و از میزان فعالیتهای آن کاسته می شود. اگر سوراخ بینی باز باشد، در این صورت تمام جریان انرژی از این سمت عبور کرده و سبب فعالیت بیش از حد آن می گردد.
زمانی که سوراخ چپ بینی گرفته باشد و نفس تنها از سوراخ راست عبور کند، آن وقت فرد دچار بی خوابی، زودرنجی، بیش فعالی و مشکلات مربوط به واتا و پیتا می گردد. اما هنگامی که سوراخ راست بینی گرفته باشد، نفس تنها از حفره ی چپ عبور می کند و فرد ممکن است دچار خستگی، کسلی، بی حالی، گوارش ضعیف، گردش خون کند، کند ذهنی و مشکلات مربوط به کافا و واتا گردد.
این امر بدین معناست که ما می توانیم از تنفسهای متناوب به عنوان یک روش خوددرمانی استفاده کنیم. مواقعی که احساس خستگی و کسالت می کنیم میتوانیم برای رفع آن از تنفسهای متناوب که بر انجام عمل دم از سوراخ راست بینی تأکید دارد کمک بگیریم. اگر احساس هیجان بیش از حد یا اضطراب می کنید وبه دنبال راهی برای آرام کردن خود هستید، می توانید دم های خود را از سوراخ چپ بگیرید و بدین ترتیب تنفسهای متناوب را انجام دهید.
با کمک قوری نتی می توان از هر دو سوراخ بینی نفس کشید و جریان انرژی را متعادل ساخت.
حتی اگر تمرینات پرانایاما را انجام ندهید با کمک نتی می توانید سوراخ های بینی خود را باز نگه دارید.
اما بهتر است بعد از استفاده از نتی، چند تنفس متناوب انجام دهید. مدت زمان مطلوب برای گرفتن نتیجه ی دلخواه و همچنین برخوردار شدن از نیروی شفابخش تنفس پانزده دقیقه است.
تنفس های متناوب بینی و مدیتیشن
تنفس متناوب به باز شدن سوراخ های بینی برای انجام دادن تنفس های عمیق تر کمک می کند.
علاوه بر این، به ما کمک می کند تا جریان انرژی را به خوبی کنترل کنیم. با این روش می توانیم هوا را با یک روش اندازه گیری شده مثل مکیدن آب با نی، وارد هر یک از سوراخ های بینی کنیم، در حالی که در تنفس های عادی ناگهان نفس از هر دو سوراخ بینی به سرعت و سطحی عبور می کند. به همین دلیل، تنفس متناوب در تمرینات یوگا بسیار مورد تأکید قرار گرفته است و هدفش آرام کردن تنفس و حفظ آن به مدت طولانی است. هنگامی که نفس عمیقی می گیرید و آن را حبس می کنید، هرم نفس خود را احساس خواهید کرد و این امر موجب می شود هم جسم و هم ذهن پاک و تطهیر شود.
از آنجایی که ذهن و تنفس با هم رابطهی مستقیم دارند بنابراین آرام کردن تنفس سبب آرامش ذهن می شود، و ما را وارد حالتی آرام، آسوده و عمیق می کند. همه ی ما فکر می کنیم کنترل کردن ذهن امری دشوار است اما زمانی که بدانیم چگونه تنفس خود را آرام کنیم دیگر کنترل آن سخت نخواهد بود.
کلیه ی کسانی که مدیتیشن میکنند باید از راز مهم استفاده از قوری نتی و تنفس آگاه باشند.
ارتباط قوری نتی با آساناها
آساناهایی که انرژی را به سوی مغز و سینوس ها می کشند می توانند با ایجاد تغییر در مخاط (بلغم) همان ناحيه سبب انسداد و گرفتگی سینوس ها شوند. از جمله آساناهایی که منجر به این امر می گردند عبارتند از:
ایستادن روی سر، ایستادن روی شانه و دیگرحركات وارونه و معکوس برای افرادی که مایلند این آساناها را انجام دهند، استفاده از قوری نتی کمکی بزرگ برای جلوگیری از بروز این مشکل است.
استفاده از قوری نتی قبل از تمرین آساناها برای باز کردن سر، کشیدن دم و بازدم های عمیق تر و پاکسازی عمقی کانال های انرژی بسیار مؤثر است. همچنین، اگر بعد از تمرین به خاطر انجام آساناها احساس انسداد یا فشار کردید نیز می توانید از نتی استفاده کنید یا فقط برای رفع حالت بدی که دارید از آن کمک بگیرید. علاوه بر نکات گفته شده، تأکید بر این نکته از اهمیت خاصی برخوردار است که استفاده از قوری نتی تأثیر آساناهای ناحیه ی سر را افزایش داده و از تأثیرات منفی که ممکن است این تمرینات داشته باشند روی ششها و دیگر بخشهای مخاط جلوگیری می کند.
جهت سفارش قوری نتی کلیک کنید