آیدا حق گویان
تسبیح از ابزارهایی است که در برخی ازتمرینات مدیتیشن، چون مانترا مدیتیشن و جاپا جهت القاء و حفظ آگاهی و هوشیاری به کار می رود. به این ترتیب که خواندن مانترا همراه با تسبیح صورت می گیرد. تسبيح همچنین در عرفان اسلامی همراه با ذکر و تکرار نام های خداوند به کار می رود. تسبيح را عموما تعدادی دانه های کوچک که با یک نخ پنبه ای بهم بسته شده اند شکل می دهد. تعداد این دانه ها در سنت یوگا معمولا ۱۰۸ عدد است که نوعی گره به نام برهماگرانتی یا گره هستی آنها را از یکدیگر جدا کرده است. در متون یوگا نظریه های مختلفی بر تعداد دانه های یک تسبیح وجود دارد که بعضی از آنها را بیان می کنیم. سال و عدد «۱» مبین هوشیاری و آگاهی متعالی است عدد «۸» نمادی ها از هشت صورت طبیعت که شامل پنج عنصر اصلی زمین آب، آتش، هوا و اتر) به اضافه آهامکارا (تمنيت، ماناس (ذهن» و بودهی (قوه درک مستقیم) می باشد.
به بیان دیگر «۱» شیوا، «۸» شاکتی و صفر اتحاد آنها یا یوگاست.
او برای تعداد دانه های تسبیح اعداد ۲۷، ۵۴، ۵۷ و ۹۹ و ۱۰۰۱ نیز مورد استفاده قرار می گیرند که هر یک دارای مفهوم و مقصودی بوده، برای کمک به ایجاد شرایط مساعد در هنگام تمرین جاپا و ذکر انتخاب شده اند.
خارج از حلقه پیوسته دانه ها، یک دانه اضافی به نام سومرو وجود دارد که مبین تمام شدن یک دور تسبیح می باشد، دانه سومرو، بنیدو هم نامیده می شود چرا که قله راه ذهنی یا سوشو مناست.
۱۰۸ دانه، رمز ۱۰۸ مرکز یا توقفگاهی است که آگاهی شما به طرف بالا طی می کند تا به بيندو، برسد و سپس برگردد.
این مراکز همان چاکراها هستند و بیند و حدا این انبساط ذهن است.
دانه های تسبیح می توانند از چوب تولسی، سندل، رودراکشا یا قطعات بلوری وشیشه ای باشند. برای تمرینات جاپا معمولا از تسبیح تولسی استفاده می شود که بسیار محترم و مناسب است و حاوی خواص شفابخش روحی و روانی و آرامش بخش می باشد.
تسبیح سندل، معطر و حاوی ارتعاشات محافظ و آرام کننده است. رودراکشا هسته درونی یک میوه جنگلی است که گمان می رود قویترین تسبیح برای مراقبه باشد. این تسبیح دارای خواص مغناطیسی است که فشار خون را تنظیم کرده و قلب را تقویت می کند.
حال ببینیم چرا بهتر است در تمرینات جاپا از تسبیح استفاده کنیم:
ذهن به علت طبیعتش در یک مدت زمان طولانی هوشیار باقی نمی ماند بنابراین لازم است واسطه ای انتخاب کنیم که بواسطه آن قادر باشیم اوقات هوشیاری و ناهوشیاری خود را تشخیص دهیم. همچنین برای تعیین مقدار تمرینی که انجام داده ایم نیز قابل استفاده است.
شخص، تمرین جاپا را از دانه سومرو آغاز می کند و با آهنگ موزونی تسبیح را دانه به دانه می گرداند تا به دانه سومرو برسد، در یک مرحله معین در تمرین جاپا هنگامی که ذهن آرام و ساکت می شود، امکان اینکه انگشتان سست و بیحال شوند وجود دارد و ممکن است تسبیح به زمین بیفتد در چنین صورتی شما باید بدانید که از هدف اصلی تمرین جاپا منحرف شده اید.
در حقیقت شما در نگهداری هوشیاری شکست خورده اید.
اگر شما تسبیح نداشته باشید چطور خواهید فهمید که چه چیزی را تجربه می کنید؟
تسلسل یک تسبیح است که ما را از وضعیت هوشیاری خود آگاه می کند. اگر شما از تسبیح هوشیار بوده و انگشتانتان دانه ها را حرکت دهند، آنگاه شما آگاه و هوشیار هستید. وقتی تمرین جاپا به طرز صحیحی انجام گیرد و تمرکز داشته باشید، تسبیح تقریبا به طورخود بخود مستمرا حرکت می کند. ممکن است شما از لحاظ منطقی علت ضرورت تسبیح را نپذیرید، اما برای موفقیت در تمرین جاپا یک وسیله لازم برای حفظ هوشیاری ذهن می باشد.
منابع:
Sure Ways To Self Realization By Swami Satyananda B.S.Y Publication