سایت معتبر لایوساینس در گزارشی به 10 حقیقت درباره مغز انسان که شاید بسیاری از ان ها را ندانید پرداخته و تفاوت های مغز انسان های گذشته و مدرن، زنان و مردان را مورد بررسی قرار داده است. به گزارش مهر، امروزه تحقیقات و پیشرفت های تکنولوژیکی امکان مشاهده نزدیک مغز انسان را به وجود اورده و یافته هایی که به واسطه این فناوری ها به دست امده است، محققان را شگفت زده کرده است.
مغز انسان بسیار بزرگ است...
میانگین وزن مغز یک فرد بالغ 3/1 تا 4/1 کیلوگرم است.برخی از جراحان مغز واعصاب بافت مغز زنده را مانند خمیر دندان و مواد نیمه جامد دیگر توصیف می کنند. حدود 80 درصد از محتوای جمجمه انسان را مغز فرا گرفته است و مابقی ان از میزان یکسانی خون و مایع نخاعی انباشته شده است به بیانی دیگر حجم مواد انباشته شده در جمجمه انسان با گنجایش یک بطری 2 لیتری اب معدنی برابری می کند.
اما در حال کوچک شدن است!
انسان های ماقبل تاریخ از مغزهای بسیار بزرگ تری برخوردار بوده اند و مطالعات نشان می دهد مغز انسان از 5 هزار سال پیش تاکنون حدود 150 سانتی متر مکعب کوچک تر شده است که این میزان با 10 درصد از کل حجم مغز برابری می کند. تاکنون دلیل این کاهش حجم مغز مشخص نشده است اما برخی بر این باورند این کاهش حجم با افزایش کارایی مغز همراه شده است. برخی دیگر بر این باورند که به دلیل بی نیازی به فک های مقاوم برای جویدن مواد غذایی سخت، جمجمه انسان رو به کوچک تر شدن گذاشته است.
مغز انسان انژی خوار است
این عضو حیاتی که تنها 2 درصد وزن بدن را تشکیل می دهد، حدود 20 درصد از اکسیژن و 25 درصد از گلوکز خون را مصرف می کند. این میزان مصرف انرژی مباحثه هایی را در میان دانشمندان به راه انداخته تا دریابند چه ماده غذایی به تکامل یافتن مغز در انسان منجر شده است. در ابتدا گوشت به عنوان عامل اغاز این تکامل انتخاب شد اما به دلیل غیر قابل اتکا بودن این منبع غذایی دانشمندان گیاهان غنی از انرژی را به عنوان ماده غذایی انتخاب کردند که باعث تکامل یافتن مغز انسان و بزرگ شدن ان شده است. از دیگر نظریه هایی که برای توضیح بزرگ شدن مغز ارائه شده است، می توان به تغییرات اب و هوایی، نیاز محیطی و رقابت های اجتماعی اشاره کرد.
چین خوردگی های مغز، انسان را هوشمندمی کند سطح مغز انسان از شیار های عمیق در هم پیچیده شده و از فرورفتگی ها (sulci) و برامدگی ها (gyri ) تشکیل شده است. این سطح غشای مغزی خوانده می شود که منزلگاه 100 بیلیون نورون یا سلول عصبی است. این ساختار پیچیده به مغز امکان می دهدتا در فضایی کوچک بیشتر فشرده شود و در نتیجه قدرت پردازش ان افزایش پیدا کند.
بیشتر سلول های مغز متشکل از نورون ها هستند
دیدگاه قدیمی که انسان تنها از 10 درصد استفاده می کند، دیدگاه نادرستی است اما اکنون اشکار شده است زمینه به وجود امدن این دیدگاه در واقع این است که نوترون ها تنها 10 درصد مغز انسان ها را تشکیل می دهد. بقیه سلول های مغزی که بیش از نیمی از وزن مغز را به خود اختصاص داده است،سلول هایglia نام دارد که به زبان یونانی به معنی چسب است. از این رو در گذشته عصب شناسان معتقد بودند این سلول ها برای در کنار هم نگاه داشتن نورون ها در مغز قرار دارند اما مطالعات جدید نشان داده که نقش این سلول ها محافظت و ایجاد ایمنی برای رشد و عملکرد سیناپس هاست.
مغز باشگاهی خصوصی است
ساختاری از سلول ها در سیستم خونی مغز که دیواره خونی مغزی نام دارد مانند نگهبانان در باشگاه های خصوصی تنها به چند ملکول اجازه ورود به بخش اصلی سیستم عصبی یعنی مغز را می دهد. مویرگ هایی که تغذیه مغز را به عهده دارند در کنار سلول هایی که به یکدیگر چسبیده انداز ورود ملکول های بزرگ جلوگیری می کنند؛ تنها پروتئین های ویژه ای اجازه دارند مواد غذایی و مواد دیگر مورد نیاز مغز را به داخل ببرند. این دیواره درعین محافظت از مغز گاه می تواند از ورود دارو های حیاتی به مغز نیز جلوگیری کند. تنها راهی که تاکنون توانسته است ورود داروها از میان این مانع مغزی را امکان پذیر سازد،فناوری نانو بوده است. طی مطالعاتی که در سال 2009 در رابطه با درمان سرطان انجام گرفته بود، دانشمندان توانستند نانو ذرات ویژه ای را از میان این دیواره عبور و به دیواره تومور های سرطانی اتصال دهند.
مغز در ابتدا به شکل لوله ای کوچک است
پایه های مغز در اولین روزهای شکل گیری جنین بنا گذاشته می شود. 3 هفته پس از شکل گرفتن جنین لایه ای از ساول های بنیادی که صفحه عصبی نام دارد شکل می گیرد و به لوله ای عصبی تبدیل می شود. این نسج در واقع سیستم مرکزی عصبی را به وجود می اورد. لوله عصبی از ابتدایی ترین مراحل رشد جنین شکل می گیرد و از دیگر بخش ها متمایز می شود و شکل گیری نورون ها و دیگر سلول ها نیز از سه ماهه دوم اغاز خواهد شد. چین خوردگی های مغز بسیار دیر اغاز می شود و در 24 هفتگی تعداد بسیار کمی از این چین خوردگی ها روی سطح مغز مشاهده می شود.
مغز کاملا تکامل نیافته است نقطه اوج رشد ماده خاکستری مغز به دوران بلوغ انسان تعلق دارد و در دوران نوجوانی و با گسترش بخش های قدامی مغز که با قضاوت و تصمیم گیری در ارتباط است، تکامل بیشتری پیدا می کند. مطالعات نشان داده است بخش هایی که با عملکرد چند گانه انسان در ارتباط است تا 16 یا 17 سالگی به طور کامل تکمیل نمی شود و بسیاری از دیگر توانایی های مغز تا 20 سالگی به تکامل می رسد.
مغز انسان هرگز از تغییر دست بر نمی دارد
زمانی دانشمندان بر این باور بودند که با پشت سر گذاشتن جوانی، توانایی شکل گیری اتصالات نورونی جدید نیز در انسان متوقف می شود. دیدگاهی که مردود اعلام شد و دانشمندان دریافتند مغز در شرایط مختلف توانایی تشکیل دادن نورون های جدید را دارد و مغز می تواند در دوران بزرگسالی نیز اتصالات جدید نورونی بسازد.
زنان از این پس دیگر ونوسی نیستند!
فرهنگهای عام می گویند مغز زن و مرد با یکدیگر تفاوت دارد. درست است که هورمون های زنان و مردان روی گسترش مغز تاثیرات متفاوتی دارد و تاکنون تفاوت هایی در زمینه شیوه های احساس درد، تصمیم گیری های اجتماعی و کنار امدن با فشارهای روحی میان زنان و مردان کشف شده است اما در واقع بیشترین بخش مغز و قدرتمغزی زنان و مردان با یکدیگر یکسان است. همچنین این مطالعات شایعات موجود درباره توانایی های مختلف جنسیت های متفاوت را رد کرده است. مطالعه ای که در ژانویه سال جاری روی نیم میلیون دختر و پسر از 69 کشور جهان انجام گرفت نشان داد؛هیچ اختلافی در توانایی محاسبه و ریاضیات میان این 2 جنسیت وجود ندارد.